Στις 24.1.2024 πραγματοποιήθηκαν στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης τα εγκαίνια της έκθεσης με τίτλο: «Θεσσαλονικέων Συναγωγές. Άγνωστες πτυχές της Τοπικής Ιστορίας», που εντάσσεται στο πλαίσιο των φετινών δράσεων για την Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος.
Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, ο Πρόεδρος του Εβραϊκού Μουσείου Ισαάκ Σαλτιέλ καλωσόρισε τους προσκεκλημένους. Χαιρετισμό απηύθυναν ο κύριος Γεώργιος Νταλιάρης εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα της Κ.Ο. της Νέας Δημοκρατίας και Βουλευτή της Α’ Θεσσαλονίκης, κ. Σταύρου Καλαφάτη, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Σπύρος Βούγιας και ο εκπρόσωπος του Παναγιώτατου Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, κ. Φιλόθεου, Αρχιμανδρίτης Ευσέβιος Νακόπουλος.
Στη συνέχεια στο βήμα προσήλθε ο Πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, κ. Δαυίδ Σαλτιέλ.
Ο κ. Δ. Σαλτιέλ μεταξύ άλλων ανέφερε ότι από τις 59 Συναγωγές και τα προσευχητάρια που λειτουργούσαν διάσπαρτα σε ολόκληρη την πόλη προπολεμικά μόνο η Συναγωγή Μοναστηριωτών διασώζεται σήμερα, επειδή λειτουργούσε ως αποθήκη του Ερυθρού Σταυρού κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής». Επισήμανε ακόμη ότι όπως φανερώνεται από τον τίτλο της, η παρούσα έκθεση διαφέρει από προηγούμενες, καθώς η προσέγγιση της ιστορίας των Συναγωγών είναι ανθρωποκεντρική μιας και οι μικροϊστορίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, πάντοτε με άξονα εξέτασης ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στις Συναγωγές, βρίσκονται στο επίκεντρο και λειτουργούν ως η αφετηρία για την προσέγγιση άγνωστων όψεων της καθημερινής ζωής των Θεσσαλονικέων Εβραίων. Κλείνοντας την τοποθέτησή του υπογράμμισε ότι οι δύο Συναγωγές που λειτουργούν σήμερα, εκτός από τις θρησκευτικές ανάγκες της Κοινότητας, γίνονται τόποι κατανόησης και αποδοχής του «Άλλου» μιας και τις επισκέπτονται σχεδόν καθημερινά μαθητές από σχολεία από όλη την Ελλάδα και σπουδαστές από το εξωτερικό.
Στη συνέχεια η επιστημονική υπεύθυνη του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Δρ. Ξένια Ελευθερίου μίλησε για το περιεχόμενο της έκθεσης, αναφερόμενη στις τρείς μεγάλες Συναγωγές της πόλης ξεκινώντας από την Ταλμούδ Τορά Αγκαντόλ τον 16ο αιώνα, την Μπεθ Σαούλ τον 19ο αιώνα και καταλήγοντας στην Μοναστηριωτών που λειτουργεί από τον 20ο αιώνα μέχρι σήμερα. Η παρουσίαση των κεντρικών Συναγωγών λειτούργησε ως αφετηρία για τη θεματική προσέγγιση ποικίλων όψεων της ζωής των Εβραίων με στόχο την ανακάλυψη άγνωστων πτυχών της εβραϊκής παρουσίας στην πόλη. Το τραυματικό ιστορικό γεγονός του Ολοκαυτώματος και της ζωής των μελών της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης μεταπολεμικά βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της παρούσας έκθεσης με άξονα εξέτασης πάντοτε γεγονότα που έλαβαν χώρα στις Συναγωγές της πόλης.
Η οργάνωση, η επιμέλεια και η παρουσίαση της έκθεσης έγινε από το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης με επιστημονικό σύμβουλο τον Δρα Ηλία Μεσσίνα, ο οποίος παρουσίασε ζωντανά δύο ψηφιακές εφαρμογές που σχεδίασε με δύο χάρτες της πόλης, πριν και μετά το 1940. Μέσα από τους χάρτες αυτούς το κοινό είχε τη δυνατότητα να δει διαδραστικά την αποτύπωση της τεράστιας πολιτισμικής καταστροφής που υπέστη η Θεσσαλονίκη εξαιτίας του Ολοκαυτώματος, σε ό,τι αφορά τις Συναγωγές της πόλης, μέσα από πλήθος ιστορικών πληροφοριών και φωτογραφιών από το προσωπικό του αρχείο Δρος Ηλία Μεσσίνα.
Τα εγκαίνια της έκθεσης τίμησαν με την παρουσία τους, ο Διευθυντής του βουλευτικού γραφείου του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, κ. Νίκου Ανδρουλάκη, κ. Δημήτρης Σαρηγιάννης, η Γενική Πρόξενος Γερμανίας, κ. Sibylla Bendig, ο Γενικός Πρόξενος της Γαλλίας και Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, κ. Jean-Luc Lavaud, η Δήμαρχος Καλαμαριάς κ. Χρύσα Αράπογλου, ο συντονιστής του γραφείου του Πρωθυπουργού Γιάννης Παπαγεωργίου, o Προέδρος της ΕΥΑΘ, κ. Άγης Παπαδοπούλος, εκπρόσωπος της Ελληνικής Αστυνομίας, διευθυντές άλλων μουσείων και οργανισμών καθώς και πλήθος κόσμου.
Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 31 Μαΐου 2024.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης (www.jmth.gr)
Αγίου Μηνά 11,
ωράριο λειτουργίας:
Δευτέρα-Παρασκευή: 09:00-14:00
Τετάρτη: 09:00-14:00 και 17:00-20:00
Κυριακή: 10:00-14:00